[Giải Đáp] Cúm A – Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Giới thiệu về bệnh cúm A

Cúm A là một bệnh truyền nhiễm cấp tính thuộc nhóm bệnh đường hô hấp trên, được gây ra bởi vi rút cúm A. Đây là một loại vi rút RNA một sợi thuộc họ Orthomyxoviridae.

Bệnh cúm A có thời gian ủ bệnh ngắn khoảng 1-4 ngày và có khả năng lây lan rất nhanh qua đường hô hấp. Người bệnh có thể lây truyền bệnh cho người lành từ 1 ngày trước và 5-7 ngày sau khi có triệu chứng.

Cúm A thường gây thành các đợt dịch lớn do vi rút cúm A có tốc độ biến đổi gene cao, liên tục tạo ra những chủng virus mới. Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm trên thế giới có khoảng 1 tỷ người mắc cúm A, trong đó có 3-5 triệu ca bệnh nặng và 290.000-650.000 ca tử vong.

Nguyên nhân gây bệnh cúm A

Nguyên nhân chính gây ra bệnh cúm A là do vi rút cúm A. Có 4 loại vi rút cúm là A, B, C và D, trong đó:

• Vi rút cúm A: Chủng vi rút phổ biến và nguy hiểm nhất, gây ra các đại dịch.
• Vi rút cúm B: Ít gây dịch hơn, chủ yếu lưu hành mùa đông xuân.
• Vi rút cúm C: Chủng gây bệnh nhẹ, không gây thành dịch.
• Vi rút cúm D: Gây bệnh ở gia súc, hiếm khi lây sang người.

Vi rút cúm A có khả năng biến đổi gene cao, dễ dàng tạo ra các chủng virus mới mà cơ thể con người chưa có miễn dịch. Điều này khiến vi rút cúm A dễ lây lan và gây thành đại dịch trên diện rộng.

Cách thức lây truyền cúm A

Cúm A lây truyền chủ yếu qua đường hô hấp, cụ thể qua các con đường:

• Hô hấp: Lây qua các giọt bắn nhỏ khi người bệnh ho, hắt hơi.
• Tiếp xúc trực tiếp: Nắm tay, ôm hôn, tiếp xúc gần với người bệnh.
• Gián tiếp qua bề mặt, vật dụng: Sờ tay vào các bề mặt có vi rút rồi đưa lên mắt, mũi, miệng.
• Qua máu, dịch cơ thể: Rất hiếm gặp.

Ngoài ra, cúm A cũng có thể lây từ động vật sang người như cúm gia cầm H5N1, cúm lợn H1N1. Vì thế, tiếp xúc gần với gia cầm, gia súc có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Các triệu chứng điển hình

Triệu chứng ở người lớn

Các triệu chứng thường gặp khi người lớn mắc cúm A bao gồm:

• Sốt cao đột ngột từ 38-40 độ C, kéo dài 3-5 ngày.
• Đau đầu, đau mỏi người, mệt mỏi, đau cơ.
• Sổ mũi, nghẹt mũi, chảy nước mũi.
• Ho khan hoặc ho có đờm.
• Đau họng, khàn giọng.
• Buồn nôn, nôn mửa ở một số người.
• Các triệu chứng khác: Chán ăn, đau bụng…

Triệu chứng ở trẻ em

• Sốt cao đột ngột, kèm theo quấy khóc, bứt rứt.
• Biếng ăn, chán ăn, buồn nôn, nôn mửa.
• Ho khan, sổ mũi nhẹ hơn người lớn.
• Có thể bị co giật do sốt cao.

Triệu chứng ở người già

• Người già thường không sốt hoặc sốt nhẹ.
• Cảm thấy mệt mỏi, đau nhức cơ thể, ho nhẹ.
• Các triệu chứng nhẹ, dễ bị nhầm lẫn với cảm cúm thông thường.
• Dễ bị biến chứng nặng như viêm phổi, suy hô hấp.

Các biến chứng nguy hiểm

Nếu không được điều trị kịp thời, cúm A có thể dẫn đến một số biến chứng nguy hiểm:

Ở người lớn

• Viêm phổi, viêm phế quản, suy hô hấp.
• Viêm tai giữa, viêm xoang cấp tính.
• Viêm cơ tim, suy tim, nhồi máu cơ tim.
• Viêm não, viêm màng não.
• Suy thận cấp tính.

Ở trẻ em

• Viêm phổi, viêm tiểu phế quản.
• Co giật do sốt cao.
• Viêm tai giữa, viêm thanh quản, viêm xoang.

Ở người già

• Viêm phổi, suy hô hấp, suy đa tạng.
• Tỷ lệ tử vong cao do sức đề kháng kém.

Nhóm có nguy cơ cao biến chứng nặng bao gồm: người già, trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai, người suy giảm miễn dịch…

Cách phòng ngừa lây nhiễm

Để phòng tránh lây nhiễm cúm A, mọi người cần:

• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, dung dịch sát khuẩn.
• Đeo khẩu trang khi tiếp xúc đám đông, nơi công cộng.
• Che miệng khi ho, hắt hơi.
• Tránh tiếp xúc gần với người bệnh.
• Tiêm phòng vaccine cúm hàng năm.
• Tăng cường dinh dưỡng, nghỉ ngơi, luyện tập thể dục.
• Không dùng chung đồ dùng cá nhân với người bệnh.
• Vệ sinh nhà cửa thường xuyên.

Điều trị bệnh cúm A

Điều trị triệu chứng

• Nghỉ ngơi, giữ ấm cơ thể.
• Uống nhiều nước, bổ sung vitamin C.
• Dùng thuốc hạ sốt như Paracetamol để hạ sốt.
• Xông, hút mũi để giảm tắc nghẽn mũi.

Điều trị bằng thuốc

Các thuốc kháng virus thường dùng:

• Oseltamivir (Tamiflu): uống
• Zanamivir (Relenza): hít phế quản
• Peramivir: tiêm

Cần tuân thủ đúng liệu trình do bác sĩ chỉ định, thường kéo dài 5-10 ngày.

Thuốc kháng virus chỉ có tác dụng nếu dùng trong 48 giờ đầu sau khi phát bệnh.

Như vậy, cúm A là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, gây ra bởi vi rút cúm A. Bệnh có thể gây biến chứng đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời. Do đó, mọi người cần thực hiện tốt các biện pháp phòng bệnh và điều trị sớm khi mắc bệnh.