Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính, đặc trưng bởi sốt cao, xuất huyết và có thể dẫn đến sốc nếu không được điều trị kịp thời.
Bệnh do các chủng virus Dengue gây ra, lây qua vật trung gian là muỗi Aedes. Tỷ lệ tử vong do sốt xuất huyết khoảng 1-5% nếu được điều trị tích cực.
Thời gian ủ bệnh thường 3-14 ngày. Bệnh nhân sốt xuất huyết có thể lây truyền bệnh cho người lành qua muỗi Aedes trong giai đoạn sốt.
Nguyên nhân gây bệnh sốt xuất huyết
Sốt xuất huyết do các chủng virus Dengue (DENV 1-4) thuộc họ Flaviviridae gây nên. Các chủng virus này lây truyền qua vật trung gian là muỗi Aedes aegypti và Aedes albopictus.
Virus Dengue xâm nhập vào cơ thể người qua vết đốt của muỗi bị nhiễm virus. Sau đó virus nhân lên nhanh chóng trong các tế bào máu, gây ra hội chứng sốt xuất huyết đặc trưng.
Một số yếu tố thuận lợi cho sự lây lan của bệnh:
- Muỗi Aedes sinh sôi nảy nở mạnh vào mùa mưa.
- Mật độ muỗi cao tại các khu dân cư đông đúc, vệ sinh kém.
- Người bệnh có nhiều virus trong máu giai đoạn sốt, dễ lây cho muỗi.
- Miễn dịch cộng đồng còn thấp do chưa tiêm vắc xin phòng bệnh.
Triệu chứng sốt xuất huyết điển hình
Các triệu chứng thường gặp của sốt xuất huyết bao gồm:
Sốt cao đột ngột
- Sốt cao 39-41 độ C, kéo dài 2-7 ngày. Biểu đồ sốt hình cương xung.
- Sốt thường xuất hiện đột ngột, kèm rét run và đau đầu dữ dội.
Đau đầu, đau khớp, cơ
- Đau đầu nặng nề, nhức mỏi các khớp, cơ thể mệt mỏi.
- Có thể đau vùng sau hố mắt, gáy, lưng và tứ chi.
Triệu chứng chảy máu
- Da chảy máu dưới da, xuất huyết kết mạc mắt.
- Chảy máu mũi, chân răng. Có thể nôn ra máu hoặc đi ngoài ra máu.
- Các triệu chứng xuất huyết thường xảy ra sau 2-3 ngày sốt.
Như vậy, sốt cao đột ngột kèm theo các biểu hiện xuất huyết là đặc trưng của bệnh sốt xuất huyết.
Triệu chứng sốt xuất huyết ở trẻ em và người lớn
Đặc điểm triệu chứng ở trẻ em
- Trẻ nhỏ dưới 5 tuổi thường không điển hình, dễ nhầm lẫn.
- Sốt cao liên tục, quấy khóc, biếng ăn, đi ngoài phân lỏng.
- Dễ bị sốc, suy đa tạng vì hệ miễn dịch non yếu.
Triệu chứng ở người lớn
- Triệu chứng điển hình hơn, dễ nhận biết.
- Cảnh báo dấu hiệu sốc muộn (sau ngày thứ 5) nguy hiểm hơn ở trẻ.
- Người lớn có khả năng kháng virus tốt hơn nhưng cũng có thể diễn tiến nặng.
Như vậy, cần sớm nhận biết triệu chứng, đặc biệt ở trẻ nhỏ để có biện pháp xử trí kịp thời.
Nhận biết triệu chứng sốt xuất huyết nặng
Cảnh báo sốt xuất huyết chuyển biến nặng
Một số dấu hiệu cảnh báo sốt xuất huyết trở nặng:
- Xuất hiện các dấu hiệu sốc: mạch nhanh, huyết áp tụt, da lạnh.
- Đau bụng dữ dội, nôn ói liên tục.
- Chảy máu nhiều bất thường: chảy máu cam, chảy máu chân răng.
- Đột ngột đau ngực hoặc khó thở.
- Lơ mơ, lừ đừ do suy gan, viêm não.
Xử trí khi có dấu hiệu nặng
Khi có các dấu hiệu trên, người bệnh cần đưa đến bệnh viện ngay lập tức để được theo dõi sát sao và điều trị kịp thời:
- Truyền dịch tăng cường thể tích tuần hoàn.
- Theo dõi chặt chẽ các dấu hiệu sinh tồn như mạch, huyết áp.
- Truyền máu nếu cần thiết để cứu chữa kịp thời.
- Điều trị hỗ trợ huyết động, gan thận nếu suy tạng.
Cách phòng ngừa sốt xuất huyết
Để phòng tránh sốt xuất huyết, cần áp dụng các biện pháp sau:
Diệt muỗi và bọ gậy triệt để
- Thường xuyên vệ sinh, khơi thông cống rãnh để loại bỏ ấu trùng muỗi.
- Sử dụng vợt điện, thuốc xịt diệt muỗi trong nhà.
- Ngủ màn, mặc quần áo dài tay chống muỗi đốt.
Bảo vệ cá nhân và cộng đồng
- Tăng cường sức đề kháng cho trẻ bằng vaccine, dinh dưỡng.
- Người bệnh không để muỗi đốt trong giai đoạn sốt cao.
- Cách ly, khử trùng khi phát hiện ca bệnh tại cộng đồng.
Như vậy, áp dụng đồng bộ các biện pháp trên sẽ giúp phòng tránh hiệu quả bệnh sốt xuất huyết trong cộng đồng.
Mai Nguyễn hiện đang là CEO kiêm giảng viên chính tại Mai Academy là một trong số trung tâm đào tạo phun xăm top đầu tại Miền Bắc với 10 năm kinh nghiệm. Dù tốt nghiệp khoa điều dưỡng nhưng lại có niềm đam mê và bén duyên với ngành phun xăm thẩm mỹ.
