[Giải Đáp] Bệnh thủy đậu – nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Định nghĩa bệnh thủy đậu

Thủy đậu, còn gọi là bệnh zona thể dạng, là bệnh nhiễm trùng cấp tính, hay gặp ở trẻ em, do virus Varicella-zoster gây ra.

Bệnh lây truyền qua đường hô hấp, tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp qua các giọt bắn ho, hắt hơi. Những mụn nước đặc trưng của bệnh cũng chứa đầy virus và rất dễ lây lan khi vỡ ra.

Thời gian ủ bệnh thường từ 10-21 ngày. Bệnh nhân thủy đậu có khả năng lây nhiễm cao nhất trong vòng 2 ngày trước và sau khi phát ban.

Nguyên nhân gây bệnh thủy đậu

Thủy đậu do virus Varicella-zoster thuộc nhóm virus Herpes gây ra. Đây là loại virus hình thành bóng, có bộ gen DNA.

Sau khi nhiễm virus, thời gian ủ bệnh kéo dài từ 10-21 ngày. Virus nhân lên nhanh chóng trong các tế bào biểu bì và tế bào thần kinh.

Sau đó virus xâm nhập vào máu và phát tán khắp cơ thể, gây viêm da và hình thành các mụn nước đặc trưng. Bệnh có khả năng lây nhiễm cực cao, chủ yếu qua đường hô hấp.

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh:

• Chưa tiêm phòng vắc xin phòng thủy đậu
• Tiếp xúc gần với người mắc bệnh
• Hệ miễn dịch suy giảm
• Trẻ nhỏ dưới 12 tuổi dễ mắc hơn
• Điều kiện vệ sinh kém, tập trung đông người

Các triệu chứng thường gặp

Thủy đậu có thời gian ủ bệnh tương đối dài, khoảng 2-3 tuần. Các triệu chứng thường gặp bao gồm:

Sốt, nhức đầu

• Sốt nhẹ 38-39 độ C, kèm nhức đầu, mệt mỏi trong 2-4 ngày đầu.
• Sốt cao hơn ở trẻ nhỏ. Người lớn thường không sốt hoặc sốt nhẹ.
• Có thể kèm theo các triệu chứng đau họng, sổ mũi, ho,….

Phát ban trên da, mụn nước

• Ban đầu xuất hiện các nốt ban đỏ nhỏ li ti, sau đó nhanh chóng biến thành mụn nước.
• Mụn nước sần sùi, ngứa ngáy, lõm ở giữa, đục như bột gạo, đường kính 2-4mm.
• Thường xuất hiện nhiều nhất ở ngực, lưng, mặt, da đầu và cánh tay.

Các biểu hiện khác

• Xuất huyết kết mạc, đau mỏi cơ, phát ban niêm mạc miệng hoặc họng.
• Các tổn thương trong miệng có thể dẫn đến khó ăn uống, nuốt vướng.
• Một số trường hợp có biến chứng viêm phổi, viêm não nhẹ.

Nhìn chung, thủy đậu thường diễn biến nhẹ, tự khỏi sau khoảng 7-10 ngày. Tuy nhiên, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám ngay khi phát hiện các dấu hiệu đầu tiên của bệnh.

Điều trị cho bệnh nhân thủy đậu

Điều trị thủy đậu tập trung vào các biện pháp sau:

Thuốc kháng virus

Các thuốc kháng virus như acyclovir, valacyclovir rất hiệu quả trong điều trị thủy đậu, giúp ngăn chặn nhân lên và làm giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh. Điều trị càng sớm càng tốt hiệu quả.

Thuốc hạ sốt, giảm ngứa

Paracetamol hoặc ibuprofen giúp hạ sốt và giảm đau. Các thuốc kháng histamin có thể làm giảm ngứa và dị ứng do phát ban.

Chế độ dinh dưỡng và vệ sinh

Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ, uống nhiều nước. Vệ sinh sạch sẽ vùng da bị tổn thương để tránh lây nhiễm. Cắt móng tay ngắn và rửa tay thường xuyên.

Đa số các ca thủy đậu ở trẻ em có thể tự khỏi sau 7-10 ngày nếu được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, việc điều trị sớm sẽ giúp giảm lây lan và ngăn ngừa biến chứng.

Đặc điểm thủy đậu ở người lớn

Thủy đậu ở người lớn thường nhẹ hơn và ít gặp hơn ở trẻ nhỏ. Tuy nhiên, nguy cơ biến chứng nặng nề hơn.

Triệu chứng và diễn biến

• Thường ít sốt hơn ở trẻ nhỏ, có thể không sốt.
• Các triệu chứng đau họng, ho khan, mệt mỏi nhẹ hơn so với ở trẻ.
• Mụn nước ít và nhỏ hơn, thường tập trung ở thân mình, hiếm khi lan lên mặt.
• Thời gian phát ban ngắn hơn, khoảng 3-5 ngày.

Nguy cơ biến chứng cao hơn

• Viêm phổi do thủy đậu: gặp ở 10-15% người lớn mắc bệnh.
• Viêm não do thủy đậu: hiếm gặp hơn nhưng nguy hiểm.
• Nhiễm trùng da, mô mềm: do miễn dịch kém hơn.

Do đó, người lớn mắc thủy đậu cần điều trị sớm và đúng cách để hạn chế nguy cơ biến chứng.

Cách phòng tránh lây nhiễm bệnh thủy đậu

Để hạn chế thủy đậu lây lan, cần áp dụng các biện pháp sau:

Tiêm phòng vắc xin

Tiêm phòng đầy đủ 2 mũi vắc xin thủy đậu Varicella cho trẻ để tạo miễn dịch. Vắc xin có hiệu quả phòng bệnh khoảng 85%.

Phòng tránh lây nhiễm

• Hạn chế tiếp xúc gần với người mắc bệnh. Nếu tiếp xúc cần đeo khẩu trang y tế.
• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng để loại bỏ virus.
• Vệ sinh sạch sẽ bề mặt vật dụng, đồ chơi,….
• Người mắc bệnh nên ở nhà điều trị để tránh lây cho người lành.
• Không cho trẻ mắc bệnh đến trường để hạn chế lây nhiễm.

Như vậy, thủy đậu có thể phòng tránh hiệu quả bằng cách tiêm phòng đầy đủ và áp dụng các biện pháp vệ sinh, phòng lây nhiễm cho cộng đồng.